Ngày xưa có một gia đình
Mẹ con chàng Sĩ, thương tình lắm thay
Mẹ thì đau ốm hàng ngày
Con trai non trẻ, lắt lay cảnh nghèo
Hàng ngày vách núi cheo leo
Bắt chim kiếm củi, trèo đèo làm thuê
Đồng tiền nhỏ mọn mang về
Thuốc thang nuôi mẹ sớm khuya cận kề
Cảnh gia buồn tủi một bề
Sĩ mong lấy vợ, cùng quê quạnh nhà
Đám gần cho đến đám xa
Đều chê nghèo khó rồi là không ưng
Ngày lo làm lụng trong rừng
Tối về đèn sách, có chừng thâu đêm
Năm ấy vua mở thi đền
Chọn tài giúp nước, ghi tên bảng vàng
Bạn bè lều chõng rộn ràng
Chuẩn bị tiền gạo xênh xang vào triều
Chàng thì vất vả bao điều
Nhà nghèo thì đã, sớm chiều nhờ ai
Mẹ già miếng sắn, củ khoai
Ai lo chăm sóc, ngày dài đêm thâu
Lòng càng nặng nỗi u sầu
May nhà hàng xóm đỡ đầu giúp cho
Việc rằng tuy đã hết lo
Tiền không, gạo hết đường đò ra sao
Quản gì công việc thấp cao
Gánh thuê vác mướn đường vào trong kinh
Mặc cho mưa nắng rập rình
Đói lòng vất vả một mình vẫn đi
Vài ngày nữa đến hạn thi
Không thể nấn ná chàng thì liều thân
Xế chiều rệu rã bước chân
Đèo cao chàng định gốc cây ngủ liền
Xa xa bỗng thấy ánh đèn
Lòng mừng lần xuống, tới xem trọ nhờ
Trước ngôi nhà nhỏ đơn sơ
Ngạc nhiên cô gái đứng chờ bên hiên
Ánh đèn trông rõ mặt tiên
Trẻ trung xinh đẹp , nhãn tiền lại đui*
Nàng rằng trời đã tối rồi
Thiếp mời thầy khóa vào nơi trong nhà
Gọi Bô*, cơm nước dọn ra
Chàng nghĩ chẳng nhẽ gặp ma quỷ rồi
Sao nàng biết mình tới nơi
Lại là sĩ tử đang thời đi thi
Nhưng nay sức chẳng còn gì
Liều cho số phận chàng thì bước theo
Nàng rằng: “Nhà thiếp cũng nghèo
Món ăn thanh đạm, cơm niêu mời thày
Bô già với thiếp ở đây
Đói no, nhìn cả nghề này nuôi ong”
Nghe lời nàng nói ấm lòng
Cơm ngon, canh ngọt chàng không ngại gì
Ăn xong mệt quá ngủ khì
Nửa đêm tiếng sấm, ầm ì ngoài sân
Cây cao quặn dưới gió giông
Mưa như xả nước, mênh mông trắng trời
Sĩ lần ra gần tới nơi
Trong mưa nghe thấy nàng lời vọng ra:
“Không sao cả đâu Bô già
giờ chúng tan tác mai là về thôi”
Tổ ngăn thứ bảy mở rồi
Bầy ong tự biết, bô thời vào ngay”
Nhìn qua khe cửa còn đây
Cô mù đứng đó mình đầy thân ong
Chưa nguôi nghi hoặc trong lòng
Cũng không ngủ nữa Sĩ vòng sang bên
Dưới thềm nến thắp ngó lên
Thấy có quyển sách để trên án bàn
Chàng liền mở đọc vội vàng
Kinh thư đạo phật làm chàng say mê
Lát sau cô gái cũng về
Chàng liền gập sách nói lời cám ơn:
“Gặp cô chẳng gì mừng hơn
tôi là sĩ tử cô đơn lạc đường
Bô già, cùng cô đoái thương
ơn sâu trong dạ, tôi thường nhớ ghi
cô còn biết, tôi đi thi
lại tường cả việc, tôi thì đến đây
còn cô đang ở nơi này
rừng sâu cô độc tháng ngày cùng ai”
Cười tươi như ánh nắng mai
Nàng rằng: “Chàng hỏi chuyện dài xin thưa
nhà này cha mẹ di thừa
Ngày xưa cha thiếp cũng từng làm quan
chỉ vì ghét bọn gian tham
Công đường trả ấn xa làng vào đây
nghề nghiệp sinh sống hàng ngày
nuôi ong lấy mật, gạo này đổi trao
Thiếp đây rủi phận má đào
tự nhiên đau mắt ngày nào thành đui
mẹ cha khuất núi cả rồi
còn Bô, với thiếp lần hồi bên nhau
không nhìn, linh tính rất cao
hôm qua cảm biết, thày vào nơi đây”
Nghe lời nàng nói thương thay
Cảnh gia cũng có phần này giống nhau
Thế rồi đến sáng hôm sau
Chia tay cô gái chàng mau tới trường
Khuyên ngăn, cô gái tỏ tường:
“Còn bảy ngày nữa thi đường mới ra”
Chàng rằng: “Niêm yết mới qua
Còn hai ngày nữa chính là vào thi”
Biết rằng không giữ được thì
Nắm cơm, lạng bạc, chàng đi vào trường
“Cảm ơn cô đã mến thương
cơm thì xin nhận, bạc thường dám đâu
nếu mà đỗ đạt vinh cầu
ta luôn ghi nhớ ơn sâu tìm nàng”
Hôm sau vừa tới cung đàng
Nghe tin vua yếu, lùi sang năm ngày
Giật mình Sĩ ngạc nhiên thay
Đúng lời cô gái nói ngày hôm qua
Kỳ thi năm ấy đề ra
Có nhiều điển tích Phật gia, đạo thiền
Bao nhiêu sĩ tử các miền
Không học đạo hạnh, nhãn tiền hỏng thi
gặp may chàng Sĩ cũng vì
Đọc thông sách Phật ở khi nhà nàng
Bài làm trôi chảy nhẹ nhàng
Đỗ đầu tiến sĩ thuộc hàng thủ khoa
Trước khi nhậm chức nơi xa
Vua ban vàng bạc lụa là vinh quy
Ngựa, xe, lính hộ đường đi
Về quê cô gái chàng thì tạ ơn
Đèo cao vừa mới bước lên
Thấy cô gái đẹp đứng trên ngóng chờ
Mắt huyền sáng đẹp mộng mơ
Ong ngời lấp lánh, áo mờ nét hoa
Ngẩn người, Sĩ mới nhận ra
Vội vàng xuống kiệu lạy và tạ ơn
Rồi chàng bộc bạch nguồn cơn:
“Mắt nàng sao lại tinh tường như xưa
Nhờ thêm sách Phật nàng đưa
Bảng vàng đỗ đạt, công vừa ơn sâu”
Nàng rằng: “Nào có gì đâu
cũng là tài đức phúc sâu của chàng
còn ong hút nhị hoa vàng
Dược linh nhỏ mắt nên nàng khỏi ngay
hôm qua linh tính báo rày
vinh quy chàng sẽ qua đây thiếp chờ”
Niềm vui đẹp tựa trong mơ
Một ngày nên nghĩa, một giờ nên duyên
Cầu hôn đưa nàng về liền
Thưa cùng với mẹ, dâu hiền mẹ hay
Đuốc hoa được tổ chức ngay
Đón dâu kiệu võng ngập đầy sắc hoa
Đàn ong quấn quýt gần xa
Người đời thường gọi: nàng – bà chúa ong.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét