Phong vương đã được ít lâu
Vua sai đi sứ sang Tàu cám ơn
Biết mình chữ nghĩa chẳng hơn
Gặp người đối đáp thiệt hơn thế nào
Vài chiêu mánh khoé tào lao
Làm sao qua mặt, thi hào văn chương
Khó khăn hơn cả chiến trường
Màu cờ sắc áo, con đường ngoại giao
Trên vai sứ mệnh vua trao
Lo âu Trạng vội vái chào ra đi
Ngày đêm theo vó ngựa phi
Thày trò tới ải biên thuỳ Nam Quan
Chặn đường chánh sứ mới sang
Biển đề gạch dọc gạch ngang thử tài
Trạng nhìn chẳng biết ngô khoai
Bực mình đã thế ngươi dài, ta khoanh
Vế trên "vũ trụ tung hoành"
Vế dưới bình tán lại thành ý hay
" Càn khôn bao quát" hiểm thay
Quan trên phục sát mở ngay cổng vào
Nước Tàu rộng lớn biết bao
Đường xa vất vả đã vào đến nơi
Một hôm nắng đẹp trong trời
Vua Tàu thử Trạng đưa chơi ngự vườn
Trên cao đền cổ ngát hương
Dưới hồ bán nguyệt cá đương lượn lờ
Cảnh tiên đẹp tựa trong mơ
Ngài liền tức cảnh họa thơ để bình
Vườn xuân sơn thủy hữu tình
Bảng treo hai chữ giữa đình"Chùng Nhi"
Ý vua: các sứ biết gì
"Vô biên phong nguyệt" trạng thì đối ngay
Các quan đều lễ khen hay
Đúng là cảnh vật nơi đây tuyệt vời
Vua tàu khâm phục thỉnh mời
Sai quân bày tiệc giữa nơi vườn hồng
Khen rằng chánh sứ Nam thông
Thiên văn địa lý mênh mông đất trời
Thực ra là Trạng gặp thời
Nhớ được mấy chữ, chùa nơi quê nhà
Thôi thì tiện miệng nói ra
Nào đâu có biết gì mà uyên thâm
Thế rồi cho đến một năm
Trời làm hạn hán cháy đồng cạn mương
Vua mời Trạng đến thư đường
Nhờ ngài làm phép đàn trường cầu mưa
Trạng lo tìm cách dây dưa
Nhường cho các nước gọi mưa trước mình
Xuất thân tầng lớp dân sinh
Ruộng đồng cây cối thật tình có hay
Si già, trắng rễ cỏ may
Chuồn chuồn bay thấp là ngày sắp mưa
Một hôm các sứ đến thưa:
“thật là không thể làm mưa được rồi”
Số may Trạng lại gặp thời
Lính về báo cáo: “ các nơi si già
cỏ gà rễ trắng như ngà”
Mừng vui Trạng vội xin ra cầu liều
Chòi cao, tám trượng, vải điều
Che kín bốn mặt bày nhiều bát hương
Nào là bát quái, ngũ phương
Lục đinh, lục giáp, cành dương nước thần
Tóc buông, bắt quyết lầm rầm
Mấy câu lái lợn Trạng thầm đọc nhanh
Nửa ngày không chút mong manh
Nắng thì vẫn nắng, mây lành trời trong
Kéo dài Trạng khấn lòng vòng
Cành dương vẩy nước hoán phong hô thần
Bỗng đâu gió thổi mây vần
Ùng oàng sấm chớp, ầm ầm mưa rơi
Vua Tàu, thần sứ khắp nơi
Cho rằng Trạng đúng người trời giáng lâm
Văn chương đĩnh đạc xứng tầm
Hô phong hoán vũ tinh thông làu làu
Gia cát Lượng, chẳng kém đâu
Vua Tàu muốn giữ ở lâu để nhờ
Làm thày dạy dỗ con thơ
Đương kim thái tử bây giờ trông mong
Trạng thì lo nghĩ trong lòng
Sợ rằng dốt chữ bên trong, lộ ngoài
Thôi thì tìm kế lâu dài
Muốn trò thành tài, luật dạy phải nghiêm
Lầu cao bắt phải leo lên
Ngang chừng tụt xuống, Trạng liền cho roi
Lễ nghi học trước cho rồi
Chào thưa lễ phép đứng ngồi ra sao
Một tháng chẳng được chữ nào
Hoàng hậu thấy vậy, xin vào thưa tâu:
“Sứ Nam xa nước đã lâu
nhớ nhà lòng chẳng còn đâu dạy trò
tính tình nóng nảy thiếp lo
con mà sợ quá, ốm to thiệt mình”
Vua Tàu nghe cũng thuận tình
Thưởng ban lộc hậu, cung đình tiễn nhân
Thế là đi sứ mười xuân
Hôm nay vinh dự bước chân khải hoàn.